Belirtiler genellikle yaşın ilerlemesi ile ortaya çıkar. Başlangıç döneminde belirti göstermeyebilir. Göz merceğinin bulanıklaşması gün geçtikçe artar ve bu durum diğer kişiler tarafından fark edilir.
Yaygın olarak, görüşün net olmaması, bulanıklaşması, dumanlı ve puslu olması belirtiler arasında yer alır. Bazı durumlarda görüşün net olmadığı bölgelerde lekeler görülebilir; ışığın fazla ya da yetersiz olduğu durumlarda görme daha fazla bozulabilir. Katarakt, renklerin daha solgun, daha az keskin olmasına sebep olabilir.
Gazete ve kitap okumak, televizyon izlemek, araç kullanmak güçleşir. Nadir olarak çift görme olabileceği gibi karanlıktaki sokak lambası ya da araç farı gibi güçlü ışık kaynaklarının etrafında hâle görülebilir.
Diğer bazı belirtileri şöyledir:
Gözün iris denen renkli kısmının arkasında bulunan göz merceğini oluşturan kristalin adlı proteinlerde kimyasal değişiklikler ve proteolitik ayrışmalar oluşur. Bunun sonucunda yüksek molekül ağırlıklı protein kümeleri oluşur ve sisli, lekeli, bulanık görme ortaya çıkar.
Bu kümelenmeler zaman içinde artarak ışığın göz içinde yer alan merceğe girmesini engelleyen bir perde oluşturur ve göz saydamlığını azaltır.
Gözde ekelenmeler oluşturur. Bu kümelenmeler ışığın dağılmasını engelleyerek, görüntünün retinaya düşmesini engeller.
Ancak ailede katarakt hikayesinin varlığı, farklı sağlık sorunları ve hastalıklar, genetik bozukluklar, geçirilen göz ameliyatları, gözlerin uzun süre güneş ışığına maruz kalması, şeker hastalığı, uzun süreli steroid ilaçlarının kullanımı, göz travmaları ve üveit tarzı göz hastalıkları gibi pek çok durumdan da kaynaklanabilir.
Uzman hekim tarafından dinlenen öykü sonrası oftalmoskop ile göz muayenesi yapılır. Oftalmoskop yoğun bir ışık ile hekimin, göz içini ayrıntılı olarak görmesini sağlayan bir cihazdır. Bu sayede göz merceğinin ne kadar etkilendiği anlaşılır.
Bazı durumlarda hastanın hiçbir şikayeti olmasa bile rutin göz muayenesi sırasında bu yöntemle katarakt fark edilebilir. Katarakt varlığı bu yöntemle anlaşılır ve tedavi süreci hakkında hasta bilgilendirilir.
Katarakt, diyet ya da ilaç tedavisi ile önlenemez ve tedavi edilemez. Tek seçenek cerrahi müdahaledir. Cerrahi endikasyonu, hastanın görme düzeyine ve şikayetlerine bağlı olarak konur. Ancak katarakt ilk evrelerinde ise gözlük kullanımı ile günlük işlerin yapılması sırasında oluşan şikayetler geçici olarak giderilebilir. Ancak ilerlemiş katarakt vakalarında ameliyat tek seçenektir.